Asset Publisher
Historia
Lasy wchodzące obecnie w skład katowickiej Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w czasach nowożytnych położone były w granicach państwa niemieckiego i trzech zaborów: rosyjskiego, pruskiego i austriackiego. W procesie zarządzania podlegały różnym prawom. W 1880 r. ukazem carskim powołano Okręgowy Zarząd Leśny w Radomiu, który objął swą administracją Gubernię Kielecką, w tym ówczesne powiaty: Częstochowa, Będzin, Olkusz, Miechów, Wieluń i Włoszczowa. Objęły one część powierzchni leśnych wchodzących w skład nadleśnictw obecnej RDLP w Katowicach: Herby, Kłobuck, Zloty Potok, Koniecpol, Olkusz, Siewierz i Olesno. Wspomnieć warto, że w Królestwie Polskim zarządzano tzw. lasami górniczymi – były to lasy rządowe o powierzchni około 135 tys. ha, które stanowiły bazę zaopatrzeniową drewna dla rozwijającego się górnictwa i hutnictwa. Dla realizacji tego celu wprowadzano do upraw leśnych sosnę i świerka, czyli gatunki szybko rosnące i dające duże ilości sortymentów dla potrzeb tych gałęzi przemysłu. W skład „lasów górniczych" wchodziły obszary leśnictw: Olsztyn (Złoty Potok) i Olkusz. W zapiskach historycznych odnaleźć można wzmianki o dobrze prowadzonej gospodarce leśnej w dobrach Raczyńskich w Złotym Potoku oraz dobrach kłobuckich, które pod koniec XIX w. znajdowały się w rękach rodziny cara.
W zaborze pruskim lasy znajdujące się w granicach dzisiejszej RDLP w Katowicach wchodziły w przeważającej mierze w skład wielkich majątków ziemskich, m. in. Donnersmarcków, Larischów i Plessów. Ich właściciele byli z reguły przemysłowcami, stąd ich dobra leśne stanowiły bazę dla rozwijającego się przemysłu. Lasami państwowymi administrowano tylko na 75 tys. ha. Nie inaczej było w zaborze austriackim – tam lasy państwowe stanowiły zaledwie 10-14 % powierzchni leśnej. W granicach obecnej RDLP w Katowicach znajdowały się lasy dóbr żywieckich, które były własnością Karola Stefana Habsburga. Również i tutaj – w sąsiedztwie Górnego Śląska, Zagłębia Dąbrowskiego i rejonu częstochowskiego – chłonność na drewno spowodowała nastawienie gospodarki leśnej na uzyskiwanie najwyższej renty gruntowej. Taki kierunek ekonomiczny prowokował ingerencję w składy gatunkowe drzewostanów górskich i tworzenie rozległych monokultur świerkowych lub sosnowych.
Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, powstaniach śląskich i ustaleniu granic państwa polskiego w 1922 roku, początkowo lasy państwowe obecnej katowickiej dyrekcji LP podlegały dyrekcji w Warszawie i częściowo w Radomiu. W tamtym czasie na terenie ówczesnego województwa śląskiego istniały państwowe nadleśnictwa: Czarny Las (Lubliniec), Rybnik, Paruszowiec oraz Wisła. Warto przypomnieć, że przy tworzeniu zrębów polskiej państwowości następowała emancypacja śląskiego leśnictwa. W Bytomiu w 1920 r. powołano Górnośląskie Towarzystwo Leśników, które później weszło w skład Związku Leśników Polskich.
Po scaleniu województwa śląskiego przed wybuchem II wojny światowej było tu 74 tys. ha lasów państwowych, w których gospodarkę prowadziły nadleśnictwa znajdujące się w województwach: śląskim, łódzkim i kieleckim. Lesistość sięgała 28% i była wyższa od średniej krajowej (ponad 22 %). Tuż przed wojną ustalono nowe granice „śląskich lasów" tworząc Krakowsko-Śląską Dyrekcję LP z siedzibą w Cieszynie, z 39 nadleśnictwami.
Po ustaniu działań wojennych rozpoczęto organizowanie administracji leśnej również na Górnym Śląsku. Jeszcze w lutym 1945 r. powołano Dyrekcję LP Okręgu Śląskiego z siedzibą w Katowicach, później w Bytomiu a następnie, w 1949 r., w Opolu. Po utworzeniu rok później województwa opolskiego powołano Katowicki Okręg LP w Katowicach (następnie Okręgowy Zarząd LP) z 44 nadleśnictwami, który objął swym zasięgiem jednostki znajdujące się w granicach woj. katowickiego oraz rejonów LP w Opolu, Krakowie i Łodzi.
W chwili obecnej Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Katowicach jest jedną z największych spośród 17 dyrekcji Lasów Państwowych w Polsce. Realizowane jest w niej 10 % ogółu zadań krajowej gospodarki leśnej. Nadleśnictwa administrowane przez katowicką RDLP zarządzają 634 tys. ha lasów państwowych oraz sprawują nadzór nad gospodarką leśną w lasach nie stanowiących własności Skarbu Państwa na powierzchni 120 tys. ha. Zasięgiem swym obejmuje województwa śląskie i opolskie, znaczną część województwa małopolskiego, część świętokrzyskiego i fragmenty województw: dolnośląskiego i łódzkiego. W jej skład wchodzi 38 nadleśnictw oraz 2 gospodarstwa rybackie w Niemodlinie i Krogulnej.
Asset Publisher
Relacja z Jubileuszowej XXV Pielgrzymki Leśników na Jasną Górę. 18 września 2021 r.
Relacja z Jubileuszowej XXV Pielgrzymki Leśników na Jasną Górę. 18 września 2021 r.
„Przyroda to najpiękniejszy uniwersytet”. Te słowa bł. Prymasa kard. Stefana Wyszyńskiego przywołali leśnicy 18 września, jako motto 25. Ogólnopolskiej Pielgrzymki na Jasną Górę. W liście do pielgrzymujących leśników Prezydent RP Andrzej Duda apelował - Przekażemy lasy naszym następcom, dlatego jesteśmy zobowiązani, aby jak najlepiej zadbać o ten narodowy skarb. Jubileusz spotkań z Czarną Madonną i beatyfikację Prymasa Tysiąclecia upamiętnił buk purpurowy posadzony tego dnia obok Domu Pamięci Prymasa Wyszyńskiego.
Józef Kubica, pełniący obowiązki Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych, zwracając się do pielgrzymów-leśników, mówił, że spotkanie na Jasnej Górze, to przede wszystkim dziękczynienie, ale jednocześnie to wołanie o pomoc. Chociaż 90 proc. obszarów chronionych w Polsce, znajduje się na terenie zarządzanym przez Lasy Państwowe, wciąż słyszymy, że ochrona jest niewystarczająca.
– Z powodu oczekiwań Komisji Europejskiej dotyczących m.in. unijnej strategii dla bioróżnorodności, jeszcze nigdy sytuacja lasów nie była tak trudna – podkreślał Józef Kubica, pełniący obowiązki Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych. Dodał również, że lasy pełnią przede wszystkim funkcję społeczną. - Na koniec Dyrektor Generalny zadał retoryczne pytania: Jak mamy wyobrazić sobie ekologiczny świat bez drewna? Czym mamy je zastępować? Plastikiem?
Do tego tematu nawiązał również Edward Siarka pełnomocnik rządu ds. leśnictwa i łowiectwa w swoim wystąpieniu podczas konferencji duchowej na Wałach Jasnogórskich.
- Komisja Europejska chce podporządkować sobie politykę leśną. Chce tę politykę wyciągnąć z kompetencji państw narodowych. Jest to jedno z zagrożeń. Próbuje się tę politykę ujednolicić, co może się wiązać z tym, że będziemy mieli takie rejony lasu, do których nie będziemy mogli wejść, wędkować, zbierać runa leśnego. Przed tym się bronimy i polecamy się Matce Bożej, aby nas wspierała we wszystkich działaniach na rzecz polskiej przyrody i polskich lasów – mówił.
Specjalny list skierował do pielgrzymów Prezydent RP Andrzej Duda, składając serdeczne podziękowania wszystkim, którzy pieczołowicie gospodarują wielkim dobrem narodowym, jakie stanowią polskie lasy oraz troskliwie ochraniają nasze zasoby przyrodnicze.
- Leśnik to nie tylko zawód, to odpowiedzialna misja społeczna. Przyjmujemy dziedzictwo ojczystej przyrody od naszych przodków, przekażemy je naszym następcom, dlatego jesteśmy zobowiązani, aby jak najlepiej zadbać o ten narodowy skarb, od którego tak istotnie zależy pomyślność naszej egzystencji – napisał Prezydent RP, dziękując za Akcję #sadziMY, której jest patronem.
Msza św. koncelebrowana pod przewodnictwem bp. Tadeusza Lityńskiego, delegata Episkopatu Polski ds. Duszpasterstwa Pracowników Leśnictwa rozpoczęła się tuż po godz. 11.00. W homilii ks. prof. Mirosław Kalinowski, Rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego podkreślał, że przed szeroko rozumianym środowiskiem leśników stoi piękna misja uświadamiania człowiekowi więzi ze stworzonym światem:
- Uczcie szacunku do niego, bo to jest szacunek dla Stwórcy i Bożych praw, dbajcie o niego i strzeżcie go tak, aby natura, jak najlepiej służyła człowiekowi, rozwojowi naszej Ojczyzny, promujcie matczyną troskę o ziemię, której niech patronuje Maryja”. – Oddajcie Bogu cześć w tym świecie, który jest nie tylko naszym domem, ale i Bożą świątynią – zachęcał zebranych Rektor KUL.
Pełny zapis transmisji mszy dostępny jest pod adresem:
https://www.youtube.com/watch?v=9tryEkrcXRs
Po Mszy Świętej odbyła się Krajowa Narada Leśników, w której wzięli udział m.in. dyrektorzy regionalni oraz reprezentanci nadleśnictw i wydziałów merytorycznych dyrekcji regionalnych. Podczas jej trwania pochylono się nad bieżącymi sprawami funkcjonowania Lasów Państwowych.
Ostatnim punktem tego dnia było upamiętnienie pielgrzymki. Z inicjatywy braci leśnej po naradzie, na terenie Instytutu im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego posadzono buk purpurowy. Purpura to kolor kardynalski, a buk i pamiątkowy kamień przypominać będą jubileuszową XXV Pielgrzymkę Leśników oraz beatyfikację Prymasa Tysiąclecia.
