Miło nam zakomunikować, że 120 Zjazd Delegatów Polskiego Towarzystwa Leśnego, i towarzyszące mu sesje naukowe 1. „Sylwan – dwa wieki historii leśnego czasopisma naukowego „ i 2. „Wyzwania dla gospodarki leśnej w warunkach globalnych zmian w środowisku” pod Patronatem Honorowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy , odbędzie się na terenie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Katowicach w dniach 9-11 września 2021 r. Ostatni raz gościliśmy delegatów w 2003 roku.

To prestiżowe wydarzenie składa się z dwóch części - sesji referatowej oraz terenowej. Podczas pierwszego dnia będą dominowały dwa tematy: „Sylwan – dwa wieki historii leśnego czasopisma naukowego” z okazji jubileusz 200.lecia leśnego czasopisma naukowego, organu Towarzystwa, oraz „Wyzwania dla gospodarki leśnej w warunkach globalnych zmian w środowisku”. Wśród prelegentów znajdą się: prof. dr hab. Andrzej Grzywacz, prof. dr hab. Arkadiusz Bruchwald, prof. dr hab. Wojciech Grodzki, prof. dr hab. Zbigniew Kundzewicz, prof. dr hab. Jan Kozłowski, prof. dr hab. Jarosław Socha, prof. dr hab. Bogdan Brzeziecki, prof. dr hab. Roman Jaszczak oraz gospodarz mgr inż. Damian Sieber Dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Katowicach. W drugim dniu delegaci będą mieli do wyboru pięć tras, które przygotowały Nadleśnictwa Kobiór, Katowice, Świerklaniec, Rybnik i Rudy Raciborskie. Przypomnijmy.

Polskie Towarzystwo Leśne zostało powołane w 1882 roku, podczas I Walnego Zjazdu Galicyjskiego Towarzystwa Leśnego w Lwowie. Zrzesza leśników, naukowców i praktyków oraz wszystkich zainteresowanych lasem, nie koniecznie związanych z nim zawodowo. Podstawowa działalność Towarzystwa skupia się na inicjowaniu badań naukowych na potrzeby leśnictwa oraz wiąże naukę z praktyką czyli wdraża najcenniejsze rozwiązania do praktyki. Niezwykle ważne zadanie realizowane przez Polskie Towarzystwo Leśne to popularyzacja wiedzy leśnej poprzez wykłady, odczyty, zebrania, konferencje i działalność wydawniczą. PTL jest m.in. wydawcą najstarszego pisma leśnego w Polsce i jednego z najstarszych tego typu na świecie. Sylwan, bo o nim mowa, obchodzi w tym roku dwusetną rocznicę.

DLA UCZESTNIKÓW - OPIS TRAS SESJI TERENOWEJ

Trasa nr 1: „Katowice – zielone serce Górnego Śląska”. Nadleśnictwo Katowice Zapraszamy na wycieczkę do lasów największej aglomeracji przemysłowej Polski - jednego z największych tego typu organizmów miejskich w Europie Środkowej. Lasy będące dumą mieszkańców, są jednym z pozytywnych przykładów zachodzącej tu transformacji. Sto pięćdziesiąt lat temu rozpoczął się na Śląsku dynamiczny rozwój przemysłu. Z czasem Katowice zmieniły się w stolicę wielkiej, ponad dwumilionowej metropolii. Nadal wydobywany jest tu węgiel, ale jednocześnie to jedno z najbardziej zielonych miast w Polsce. Lesistość wynosi tu aż 42%, znacznie więcej niż średnia krajowa. Jak to możliwe? Tutejsze lasy noszą jednak wyraźne piętno działań człowieka. W wyniku eksploatacji kopalin szereg naturalnych form terenu uległ częściowemu lub całkowitemu zatarciu. Pojawiły się liczne nowe formy zwane antropogenicznymi. W trakcie wycieczki postaramy się pokazać jak ratowano tutejsze lasy i jak ostatecznie lasy uratowały Śląsk. Jak w ciągu kilku dziesięcioleci przebudowano drzewostany, jak wpłynęły one na oczyszczenie środowiska i jak bogata jest tutejsza przyroda. Pokażemy skutki działania kopalń węgla kamiennego i efekty naprawy szkód powstałych w środowisku.

W programie: • Zabytkowe osiedle robotnicze Nikiszowiec, Muzeum Śląskie – historia węglem pisana, i udział w zwiedzaniu ścieżki „Skond my som? Czyli historia i kultura Górnego Śląska w pigułce”. Program, dzięki któremu uczestnicy dowiedzą się dlaczego św. Barbara jest patronką górników, gdzie produkowano słynnego malucha, czym jest „polterabend” i kim są dzisiaj Górnoślązacy. • Ścieżka o charakterze regionalnym to idealna propozycja dla osób, które chcą poznać bliżej skomplikowaną historię Górnego Śląska, a także tutejsze zwyczaje, tradycję i kulturę. • Ponadto w programie lasy największej aglomeracji przemysłowej Polski (w tym Katowicki Park Leśny) – przyroda Katowic, przebudowa drzewostanów (w tym restytucja jodły) szkody górnice, rekultywacja terenów – Rezerwat „Las Murckowski”, Hamerla – trutowisko w Murckach.

Trasa nr 2: „Skarbnik i inne Duchy Kopalni”. Nadleśnictwo Świerklaniec Tutejsze lasy, zwane umownie Lasami Lubliniecko-Świerklanieckimi, należą do jednych z większych kompleksów leśnych województwa śląskiego. Obejmują obszar ponad 80 tys. hektarów. Ponad 80% tej powierzchni zajmują lasy sosnowe. Zarówno region jak i lasy naznaczone są wydobyciem kruszców: rud ołowiu, srebra, cynku i żelaza jak i działalnością przemysłu hutniczego. Skutkom tej działalności miał przeciwdziałać założony w 1968 roku Leśny Pas Ochronny Okręgu Przemysłowego, który przebiega wzdłuż powiatu tarnogórskiego. Już wcześniej właściciele kopalń i lasów zdawali sobie sprawę z potrzeby ochrony zasobów leśnych. Rada Miasta Tarnowskich Gór oraz urząd górniczy uchwałą miejską z 21 stycznia 1701 roku wprowadziła całkowity zakaz pozyskiwania drewna bez zezwolenia w okolicach Lasowic. Już wcześniej, w 1568 roku gwarkowie uzyskali prawo pierwokupu na targach drewna ciesielskiego i kopalnianego. Podczas wycieczki postaramy się pokazać zarówno ślady działalności górniczej i przemysłowej – obszary zdegradowane ale zrekultywowane. Obiekty, stanowiące dziedzictwo kulturowe, leżące na szlaku zabytków architektury przemysłowej, a wraz ze Skarbnikiem i innymi legendarnymi Duchami Kopalni zaprosimy do podziemi i sztolni, w których wydobywano cenne kruszce.

W programie: • Szkoła w barokowym Pałacu otoczonym parkiem zaprojektowanym zgodnie z zasadami angielskiej sztuki ogrodniczej czyli Technikum Leśne w Brynku. • Wpisana na listę UNESCO, zabytkowa Kopalnia Srebra w Tarnowskich Górach, z legendą o chłopie imieniem Rybka, który to odkrył srebro. • Podczas wycieczki po Zalanej Kopalni Srebra Pasieki postaramy się wskazać różnice między młotkiem i pyrlikiem oraz gwarkiem i górnikiem. • Pokażemy także szkody powstałe wskutek działalności Huty Cynku w Miasteczku Śląskim. Na trasie będzie także piaskownia w leśnictwie Truszczyca.

Trasa nr 3: „Śląskie księżycowe krajobrazy”. Nadleśnictwo Rybnik W granicach administracyjnych Nadleśnictwa Rybnik żyje ponad pół miliona ludzi, którzy w większości są lub byli związani z górnictwem. Działalność kopalń na tym terenie odcisnęła się nie tylko w kulturze śląskiej ale również w krajobrazie tych terenów. Dużym wyzwaniem była przebudowa drzewostanów. W efekcie której, w Nadleśnictwie Rybnik świerkowe nasadzenia, z których drewno przeznaczone było głównie na potrzeby przemysłu wydobywczego węgla kamiennego zamieniły się w drzewostany mieszane z dużym udziałem buka i dębu. Ich udział wciąż rośnie. Zobaczymy to w wielu miejscach, które odwiedzimy. Gęste zaludnienie powoduję, że Nadleśnictwo Rybnik prowadzi swoją działalność w bardzo ciekawym terenie, gdzie funkcje pozaprodukcyjne lasu są bardzo ważne a bogata granica „miejsko-leśna” implikuje wiele ciekawych sytuacji, które urozmaicają naszą pracę.

W programie: • Krajobraz z księżyca – centralne zwałowisko górnicze, górujące nad lasami leśnictw Zacisze i Oczków to największa hałda w Europie. • Śląskie morze – zalewiska poupadowe ze słonoroślami. • Sztolnia w Wodzisławiu Śląskim - Górnicza Sztolnia Ćwiczebna w Wodzisławiu Śląskim służąca do nauki zawodu górniczego, a także nietypowa izba regionalna. • Baszta rycerska zwana również Wieżą Romantyczną, z której można podziwiać okolicę. • Grodzisko z VII wieku w leśnictwie Syrynia. Zlokalizowane na skraju lasu stanowiło prawdopodobnie centrum władzy plemiennej słowiańskiego plemienia Gołęszyców.

Trasa nr 4: „Cysterskim i Piastowskim Szlakiem”. Nadleśnictwo Rudy Raciborskie Popiół, spalone drzewa, jednym słowem przerażająca pustka. Tak dwadzieścia dziewięć lat temu wyglądał krajobraz po największym w Europie pożarze lasu. Jak jest dziś? Tragiczny w skutkach pożar przyniósł także pożytki. Na potrzeby odnowienia pożarzyska powstała najnowocześniejsza wówczas szkółka kontenerowa w Nędzy oraz sprawny system przeciwpożarowy. Tutejszy krajobraz od połowy XIII kształtowali Cystersi. Zajmowali się bartnictwem, wypalaniem węgla i smoły, zakładali stawy rybne. O tutejsze lasy dbali książęta raciborscy o czym świadczą liczne pamiątki w postaci głazów dedykowanych leśnikom. Zostawili po sobie także ślady kultury materialnej w postaci zabytkowych dziś siedzib.

W programie: • Zespół Klasztorno-Pałacowy w Rudach zwany starym Opactwem Cystersów, które założono w 1258 roku, historia początków rozwoju przemysłowego Górnego Śląska. • Odrodzony las po największym w powojennej historii Polski pożarze lasu, który rozpoczął się 26 sierpnia 1992 roku na terenie Nadleśnictwa Rudy Raciborskie oraz po trąbie powietrznej z 7 lipca 2017 roku • Szkółka Kontenerowa w Nędzy – 25 lat produkcji sadzonek z zakrytym systemem korzeniowym. • Zamek Piastowski w Raciborzu - najcenniejszy średniowieczny zabytek w województwie śląskim. Zachowana do naszych czasów budowla, będąca wynikiem wielu przebudów, dokonywanych w kolejnych wiekach, jest swoistą mieszanką stylów architektonicznych. Jednym z cenniejszych obiektów zamku jest kaplica św. Tomasza Becketa z Canterbury, zwana perłą śląskiego gotyku.

Trasa nr 5: „W krainie pszczyńskiego żubra”. Nadleśnictwo Kobiór Lasy Pszczyńsko – Kobiórskie są pozostałością Puszczy Pszczyńskiej, noszącej ślady dużej antropopresji i przekształconej przez przemysł. Mimo tego na terenie lasów Nadleśnictwa Kobiór, widać ślady historii i ugruntowanej tradycji myśliwskiej. Największy wpływ na gospodarkę leśną i łowiecką miał przedwojenny właściciel Książę Jan Henryk XI Hochberg von Pless. Oprócz licznych zabytków architektury, sztuki oraz tradycji myśliwskiej, najważniejszy jest Ośrodek Hodowli Żubrów i Edukacji Leśnej w Jankowicach. To właśnie z tej hodowli pochodziły żubry, które odnowiły stado w Puszczy Białowieskiej i przekazały geny całej współcześnie żyjącej populacji żubra.

W programie: • Gospodarstwo Szkółkarskie Królówka - technologia produkcji szkółkarskiej, w szczególności dębu szypułkowego. • Mała retencja nizinna na przykładzie zbiorników Piasek Mały i Piasek Duży wraz z utworzonym obszarem mokradłowym. • Zwiedzanie Muzeum Zamkowego w Pszczynie. • Zbiornik Goczałkowicki oraz zwiedzanie Uzdrowiska. • Ośrodek Hodowli Żubrów i Edukacji Leśnej w Jankowicach - hodowla żubra i prezentacja działalności edukacyjnej. • Gajówka Osowiec – gospodarka łowiecka.