Asset Publisher
Leśny Kompleks Promocyjny „Lasy Beskidu Śląskiego”
Leśny Kompleks Promocyjny „Lasy Beskidu Śląskiego” powstał jako jeden z pierwszych siedmiu takich obiektów w Polsce. Został powołany do życia Zarządzeniem nr 30 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z 19.12.1994 r. Obecnie funkcjonuje już 25 takich obiektów.
Obejmuje swym zasięgiem cztery nadleśnictwa: Bielsko, Ustroń, Węgierska Górkę i Wisłę, rozpościerające się w najbardziej na zachód wysuniętej części Karpat, pomiędzy Bramą Morawską a Doliną rzeki Soły. W skład Beskidu Śląskiego wchodzą trzy pasma górskie: Czantorii i Stożka, Baraniej Góry oraz Skrzycznego, Klimczoka i Błatniej. Ponadto, w skład LKP „Lasy Beskidu Śląskiego” wchodzi fragment Beskidu Żywieckiego z masywem Romanki oraz niewielki fragment Beskidu Małego. Północną część LKP stanowi Pogórze Cieszyńskie i Wodzisławsko – Wilamowickie. Obszar LKP leży w dorzeczu Wisły, od północnego-zachodu, poprzez Olzę, w dorzeczu Odry, zaś od południowego –zachodu, poprzez Potok Czadeczka, w dorzeczu Dunaju.
Podstawowe cele utworzenia LKP „Lasy Beskidu Śląskiego” to:
- wszechstronne rozpoznanie stanu biocenoz górskich oraz dynamiki zachodzących w nich zmian;
- trwałe zachowanie lub odtwarzanie naturalnych walorów lasów górskich;
- Łączenie trwałej gospodarki leśnej z aktywną ochroną przyrody;
- promowanie wielofunkcyjnej oraz zrównoważonej gospodarki leśnej;
- prowadzenie prac badawczych i doświadczalnictwa leśnego dla wypracowania wniosków możliwych do wykorzystania przede wszystkim w rejonach górskich;
- prowadzenie szkoleń Służby Leśnej oraz rozwijanie edukacji przyrodniczo
– leśnej społeczeństwa.
Specyfiką drzewostanów beskidzkich jest nadal duży udział świerka o obniżonej zdrowotności w wyniku oddziaływania zanieczyszczeń przemysłowych, chorób grzybowych i szkodliwych owadów.
Możliwość uprawiania sportów zimowych i całorocznej turystyki pieszej przyciąga rzesze turystów nie tylko z konurbacji Górnośląskiej, ale również z całego kraju. Stwarza to okazję do szerokiej prezentacji proekologicznej polityki leśnej, a w jej ramach idei LKP. Jedną z przesłanek powołania LKP „Lasy Beskidu Śląskiego” było stworzenie możliwości lepszej i skuteczniejszej ochrony i restytucji walorów przyrodniczo – leśnych, do których należą:
- tereny źródliskowe Wisły;
- potoki Białej i czarnej Wisełki;
- zbiorowiska leśne o charakterze naturalnym w rezerwatach przyrody „Barania Góra”, „Czantoria”, „Stok Szyndzielni”, „Jaworzyna”;
- fragmenty naturalnej świerczyny górnoreglowej w rezerwacie „Romanka”;
- drzewostany z wysokoprodukcyjnym ekotypem świerka istebniańskiego
w Nadleśnictwie Wisła; - cenne drzewostany nasienne buka pospolitego w Nadleśnictwie Bielsko;
- obszary północno-zachodniej części Nadleśnictwa Ustroń stanowiące fragment Bramy Morawskiej, będące miejscem wędrówki z południa Europy wielu gatunków roślin i zwierząt na teren Polski.
W Beskidzie Śląskim występują duże chronione ssaki: niedźwiedź, ryś i wilk. Dobre warunki do życia znajdują tu również rzadkie gatunki nietoperzy: podkowiec mały, nocek orzęsiony, nocek duży, nocek Bechsteina oraz mopek Barbastella. Pasma Baraniej Góry i Romanki są ostoją głuszca. Teren LKP zasiedla także największa sowa - puchacz. Gromadę płazów reprezentują m.in.: salamandra plamista, traszka karpacka, traszka grzebieniasta, kumak górski. Występuje tu również rzadki gatunek chrząszcza - biegacz urozmaicony.
Wśród rosnących tu drzewostanów, wyróżniono fitocenozy leśne:
- W piętrze pogórza: grąd subkontynentalny, nadrzeczną olszynę górską, olszynę bagienną, podgórski łęg jesionowy;
- W reglu dolnym: żyzną buczynę karpacką, karpackie jaworzyny miesiącznicowe, kwaśną buczynę górską, dolnoreglowy bór jodłowo – świerkowy, jaworzynę karpacką, bory i lasy bagienne;
- W reglu górnym: acydofilną świerczynę górnoreglową
O bogactwie roślin runa leśnego świadczą liczne płaty orlika pospolitego, parzydła leśnego, ciemiężycy białej, zespoły roślinne z wieloma gatunkami storczykowatych
i liliowatych, naparstnicy wielokwiatowej, śnieżyczki przebiśnieg, bluszczu, widłaków goździstego i jałowcowatego, barwinka, kopytnika, marzanki wonnej, pomocnika baldaszkowatego, goryczki trojeściowej i krzyżowej. Na szczególną uwagę zasługuje tocja karpacka oraz endemit Karpat Zachodnich tojad mocny morawski. Paprocie reprezentują m.in. podrzeń żebrowiec, paprotka pospolita i pióropusznik strusi.
Z chronionych gatunków drzew i krzewów swoje stanowiska mają cis, w rezerwacie Zadni Gaj, oraz wawrzynek wilczełyko i kalina koralowa.
Celem reintrodukcji głuszca w Beskidach, w 2002 roku Nadleśnictwo Wisła rozpoczęło wolierową hodowlę tych kuraków. Młode głuszce, corocznie zasilają naturalną populację tego gatunku w Beskidzie Żywieckim i Morawsko – Śląskim, a także służą do restytucji tego gatunku w Borach Dolnośląskich (Nadleśnictwo Ruszów)
i w Beskidzie Sądeckim ( Nadleśnictwo Nawojowa). Ponadto głuszce były nabywane przez inne hodowle, zarówno działające w Polsce (Leżajsk, Kadzidłowo, Głęboki Bród) jak i w innych krajach – Litwa, Ukraina, RFN, Czechy i Słowacja.
Całość lasów na terenie LKP ma status lasów ochronnych, wśród których największy udział mają lasy uszkodzone przez przemysł (100%) oraz lasy wodochronne (30%)
Głównymi zagrożeniami dla trwałości lasu są:
- choroba opieńkowa w świerczynach;
- szkody od okiści i silnych wiatrów;
- masowe pojawy szkodliwych owadów liściożernych i podkorowych ( głównie kornika drukarza);
- emisje przemysłowe - 35% lasów znajduje się w I strefie tzw. słabych uszkodzeń przemysłowych, pozostałe 65% w II strefie – średnich uszkodzeń przemysłowych.
Leśny Kompleks promocyjny „Lasy Beskidu Śląskiego” jest miejscem badań naukowych prowadzonych przez Wydział Leśny Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie, Instytut Badawczy Leśnictwa, Uniwersytet Śląski w Katowicach oraz Szkołę Główną Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie.
Funkcje społeczne lasów realizowane są m.in. przez ich szerokie udostępnianie dla potrzeb turystycznych, rekreacyjnych i edukacyjnych. W tym celu utrzymywane są różnorodne urządzenia i obiekty: szlaki turystyczne, rowerowe, ścieżki spacerowe, dydaktyczne, wyciągi i trasy narciarskie, miejsca odpoczynku, punkty informacji turystycznej.
Dla potrzeb edukacyjnych powstał na bazie OSW w Ustroniu – Jaszowcu, Regionalny Leśny Ośrodek Edukacji Ekologicznej, z pełnym zapleczem hotelowo-szkoleniowym. W terenie działa Izba Leśna na Przysłupiu, Ośrodek Edukacji Ekologicznej w Istebnej – Dzielcu – Muzeum świerka istebniańskiego w Wyrchczadeczce oraz Ośrodek Wolierowej Hodowli Głuszca – w Nadleśnictwie Wisła, Izba Edukacji Ekologicznej
w Bielsku – Wapiennicy w Nadleśnictwie Bielsko, zaś w Nadleśnictwie Węgierska Górka działa Izba Edukacyjna na bazie adaptacji wybranych pomieszczeń na cele edukacyjne. Tym samym każde z nadleśnictw LKP dysponuje swoja profesjonalną bazą edukacyjno – szkoleniową.
Na obszarze nadleśnictw LKP „Lasy Beskidu Śląskiego” funkcjonują ścieżki edukacji przyodniczo-leśnej, których jest obecnie 16. Powstały staraniem i nakładem środków własnych nadleśnictw. Nadleśnictwa wydały foldery opisujące przebieg tras poszczególnych ścieżek, a do dyspozycji wycieczek zbiorowych lub indywidualnych zwiedzających służą w każdej chwili, wyznaczeni do prowadzenia edukacji w terenie, wyszkoleni pracownicy nadleśnictw.
Organem doradczym i opiniodawczym Dyrektora Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych jest Rada Naukowo – Społeczna, powołana przez Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych, w zakresie której jest inicjowanie i ocena realizacji działań podejmowanych w LKP. W skład Rady wchodzą przedstawiciele świata nauki, samorządów, pozarządowych organizacji ekologicznych, mediów, ochrony środowiska, przemysłu drzewnego, RDLP w Katowicach.
W obecnym składzie Rada powołana została na okres 5 lat t.j. na okres 2018 – 2022.
Asset Publisher
Asset Publisher
Mała RETENCJA NIZINNA - MRN2
Mała RETENCJA NIZINNA - MRN2
„Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych”
Planowany okres realizacji: 2016-2022 r.
Beneficjent: Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe
Celem projektu jest wzmocnienie odporności na zagrożenia związane ze zmianami klimatu w nizinnych ekosystemach leśnych. Podejmowane działania będą ukierunkowane na zapobieganie powstawaniu lub minimalizację negatywnych skutków zjawisk naturalnych takich jak: niszczące działanie wód wezbraniowych, powodzie i podtopienia, susza i pożary.
Cel główny projektu zostanie osiągnięty poprzez realizację kompleksowych działań polegających na zabezpieczeniu lasów przed kluczowymi zagrożeniami związanymi ze zmianami klimatycznymi. Obejmą one rozwój systemów małej retencji oraz przeciwdziałanie nadmiernej erozji wodnej na terenach nizinnych.
Cele uzupełniające:
- odbudowa cennych ekosystemów naturalnych, a tym samym pozytywny wpływ na ochronę różnorodności biologicznej;
- ocena skutków przyrodniczych wykonywanych zadań realizowana poprzez prowadzenie monitoringu porealizacyjnego wybranych zadań adaptacyjnych.
W ramach projektu będą realizowane inwestycje związane z:
- budową, przebudową, odbudową i poprawą funkcjonowania zbiorników małej retencji, wraz z niezbędną infrastrukturą umożliwiającą czerpanie wody do celów przeciwpożarowych przez jednostki PSP;
- budową, przebudową, odbudową i poprawą funkcjonowania małych urządzeń piętrzących w celu spowolnienia odpływu wód powierzchniowych oraz ochrony gleb torfowych;
- adaptacją istniejących systemów melioracyjnych do pełnienia funkcji retencyjnych z zachowaniem drożności cieku dla ryb;
- zabezpieczeniem obiektów infrastruktury leśnej przed skutkami nadmiernej erozji wodnej, związanej z gwałtownymi opadami;
- przebudową i rozbiórką obiektów hydrotechnicznych niedostosowanych do wód wezbraniowych (mostów, przepustów, brodów).
Projekt wykorzystuje kompleksowe zabiegi łączące przyjazne środowisku metody przyrodnicze i techniczne. Planowane są w większości małe obiekty/budowle o prostej konstrukcji budowane z zastosowaniem materiałów naturalnych. Wybierane technologie mają być przyjazne dla naturalnego środowiska przyrodniczego.
Bezpośrednim efektem realizacji projektu będzie zretencjonowanie 2,1 mln m³ wody.
Wartość projektu:
Planowany całkowity koszt realizacji projektu wynosi 234 670 000,00 zł
Maksymalna kwota wydatków kwalifikowalnych wynosi 170 000 000,00 zł
Maksymalna kwota dofinansowania z funduszy europejskich wynosi 144 500 000,00 zł
Planowane efekty
Najistotniejszym rezultatem będzie ilość zretencjonowanej wody oraz liczba wykonanych obiektów retencyjnych i kompleksowych zadań.
WSKAŹNIKI
- Wskaźnik rezultatu bezpośredniego (wskaźnik strategiczny):
objętość retencjonowanej wody: 2,1 mln m³
- Wskaźnik produktu:
pojemność obiektów małej retencji: 3,3 mln m³
- Wskaźnik produktu:
liczba obiektów piętrzących wodę lub spowalniających jej odpływ: 1 181 szt.
Zasięg realizacji projektu na terenie RDLP w Katowicach
Mapa 1. Nadleśnictwa realizujące projekt z ramienia RDLP w Katowicach